Podatek minimalny, słów kilka....

Samir Kayyali
Samir Kayyali
06.02.2024AKTUALNE

Podatek minimalny, słów kilka....

Gdy z początkiem roku 2022 (w ramach tzw. Polskiego Ładu) po raz pierwszy zadebiutował w polskich przepisach podatkowych tzw. podatek minimalny CIT, wzbudził on konsternację. Okazało się bowiem, że spółki osiągające relatywnie niskie dochody czy ponoszące stratę będą zobligowane zapłacić pewien minimalny podatek dochodowy. Co więcej, wbrew rządowej narracji, że jest to podatek „od korporacji”, litera przepisu na to nie wskazywała. Wynikało z niej bowiem, że nawet małe spółki rodzinne mogą być zobowiązane go płacić. Z uwagi na bardzo dużo wątpliwości natury prawnej, ekonomicznej i społecznej ówczesny rząd podatek ten odroczył do roku 2024. No i rok 2024 nadszedł, a wraz z nim powrót podatku minimalnego. 

Co prawda aktualne przepisy są dużo bardzie liberalne i rozsądne, a podatek ten faktycznie jest bardziej „korporacyjny” niż w pierwotnej wersji.

Przepisy o samym podatku minimalnym są złożone. Wpływ na to ma między innymi to, że sposób określania dochodu, który jest brany pod uwagę przy określeniu, czy dany podmiot „wpada” w podatek minimalny jest odmienny od standardowego sposobu ustalania dochodu dla celów CIT. Ponadto, samo wyliczenie podstawy opodatkowania ma skomplikowany charakter. Może być bowiem ona liczona wyłącznie w oparciu o przychody podatnika, ale też w oparciu o przychody podatnika powiększone o pewne wartości, takie jak m.in. koszty usług niematerialnych czy finansowania dłużnego ponoszone na rzecz podmiotów powiązanych. Stosując metodę „bardziej skomplikowaną”, podatnik w podstawie opodatkowania uwzględni niższy udział przychodów.

Warto zwrócić uwagę, a może od tego warto zacząć, jakie są wyłączenia. W obecnym brzmieniu przepisów ustawodawca zdecydował się wyłączyć z zakresu podatku minimalnego spółki będące małymi podatnikami, ale też spółki, których udziałowcami są wyłącznie osoby fizyczne. Podobnie rzecz się ma w przypadku spółek rozpoczynających działalność gospodarczą i jeszcze dwa kolejne lata po jej rozpoczęciu. To pokazuje, że Ministerstwo Finansów w pewnym sensie stara się zrozumieć biznes.

Rozmawiając o podatku minimalnym, nie sposób nie wspomnieć o terminach płatności podatku. Podatek minimalny CIT płatny bowiem będzie po zakończonym roku, w terminie złożenia zeznania CIT-8. Oznacza to, że podatnicy, którzy będą zobowiązani płacić tę daninę powinni w trakcie roku zrobić sobie pewną rezerwę z powodów rachunkowych, ale też ekonomicznych, by jednorazowa płatność podatku nie była dolegliwa.

Należy wskazać również na związek pomiędzy podatkiem „minimalnym” a standardowym podatkiem CIT. Ustawodawca przewiduje bowiem, że jeżeli w trakcie roku podatnik uiszczał zaliczki na „zwykły” CIT, a po zakończonym roku poniesie stratę i będzie zobligowany uiścić podatek minimalny, to będzie mógł go pomniejszyć o już dokonaną wpłatę podatku CIT. Konstrukcja ta pokazuje, że podatek minimalny nie jest odrębnym podatkiem od standardowego podatku CIT. Jest to de facto podatek CIT, który musi zostać uiszczony w pewnej minimalnej wysokości.

Pojawiają się w przestrzeni publicznej pewne komentarze, że podatek minimalny, mimo formalnego wejścia w życie, może zostać uchylony. Odnosząc się do tego typu poglądów warto wskazać, że aktualnie rząd podobnego poglądu nie zaprezentował. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę, że sam podatek minimalny jest „dziełem” poprzedniej ekipy rządzącej, pomysł ten nie jest nierealny. Jeżeli Ministerstwo Finansów przeprowadzi prognozę dot. ewentualnych wpływów budżetowych z tej daniny, może okazać się, że jego koszt społeczny przewyższa korzyści ekonomiczne, których mógłby spodziewać się skarb państwa.
Poczekamy, zobaczymy.

Zobacz także

Podatek minimalny. Analiza nowego obowiązku >>
Aby przejść do dokumentu zaloguj się


Autor
Samir Kayyali
Doradca podatkowy, ekonomista, ekspert ds. zarządzania ryzykiem podatkowym

Porady ekspertów

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

+30

Katarzyna Brzozowska

Prawnik, redaktor publikacji z zakresu prawa podatkowego, rachunkowości oraz analizy finansowej. Posiada 20-letnie doświadczenie w prowadzeniu publikacji i portali, których celem jest dostarczanie bieżących informacji o zmianach w prawie oraz interpretacja zawiłych przepisów z zakresu rachunkowości i podatków.

dr Katarzyna Trzpioła

Doktor Nauk Ekonomicznych w zakresie Nauk o Zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej.

Barbara Dąbrowska

Absolwentka studiów MBA, Dyrektor ds. Finansów i Compliance w firmie consultingowej, Manager Działu Księgowości w międzynarodowej firmie leasingowej, trener – wykładowca Centrum Szkoleniowe FRR Sp. z o.o.